Rocznik SNPL >>

Rocznik SNPL, Tom 18
okładka 18 tomu Rocznika SNPL

Od Redakcji

Szanowny Czytelniku!

Rok 2018 zapisze się w naszej pamięci jako rok szczególny, w którym Polska, Litwa oraz szereg innych krajów europejskich obchodziły jubileusze 100-lecia odzyskania niepodległości. Możemy mówić, że w 1918 r. zakończył się wiek XIX, wiek szczególnie tragiczny dla Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która została rozdarta przez zaborców i na 123 lata zniknęła z mapy Europy. Rok 1918 był przełomowy, szczególnie dla Europy. Kataklizm I wojny światowej, 14 milionów ofiar oraz setki milionów poszkodowanych i przesiedlonych zburzyły istniejący wówczas polityczno-prawny porządek świata, doprowadziły do upadku kilku imperiów i odrodzenia się na ich gruzach (w bólach i bratobójczych walkach) nowych państw narodowych na obszarach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej. Nie zapominając o ofiarach i ogromnych stratach materialnych, które poniosły społeczeństwa, obywatele odrodzonych krajów podkreślają jednak kwestię odzyskania w tym czasie niepodległości.

Musimy też pamiętać, że na zachodzie Europy 11 listopada 2018 r. odbywały się uroczystości upamiętniające stulecie zakończenie Wielkiej Wojny. Dla zachodniego Europejczyka ta rocznica jest przede wszystkim okazją do refleksji i zadumy, upamiętnienia ofiar tej wojny. W odróżnieniu od Europy Zachodniej dla mieszkańca naszej części kontynentu Wielka Wojna była nie tylko hekatombą, ale też dała nadzieję i stworzyła przesłanki dla odzyskania niepodległości.

Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy aktywnie uczestniczyło w różnych jubileuszowych imprezach i uroczystościach, w miarę swoich możliwości dołożyło kilka cegiełek do upamiętnienia tych szczególnych wydarzeń. Ważną imprezą zorganizowaną przez Stowarzyszenie Naukow-ców Polaków Litwy była V Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa pt. Setna rocznica rozpadu imperiów. Państwa narodowe a kwestia mniejszości narodowych w Europie (aspekty historyczne, spo-łeczno-polityczne, prawne i kulturowe). Pragniemy serdecznie podzięko-wać Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” za wsparcie organizacji tej konferencji. Chcemy wyrazić wdzięczność naszym przyjaciołom z Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, którzy opublikowali w swoim wydawnictwie „Społeczeństwo i Polityka” szereg artykułów opracowanych na podstawie referatów wygłoszonych na wy-żej wymienionej konferencji. Dziękujemy serdecznie Kierownictwu i Pracownikom Domu Kultury Polskiej w Wilnie, którzy zawsze z dużą empatią wspierają działania Stowarzyszenia.

Szanowny Czytelniku!

Oddajemy w Twoje ręce kolejny, już 18 tom „Rocznika SNPL”. Z dużym zaangażowaniem realizujemy uchwalony przez Zarząd Stowarzyszenia ambitny plan systematycznego podnoszenia poziomu merytorycznego i edytorskiego naszego pisma. Realizacja tych celów nie byłaby możliwa bez wielu naukowców, którzy zdecydowali się na publikowanie swoich prac w tym tomie „Rocznika SNPL”. Poziom merytoryczny pisma zależy nie tylko od skrupulatnej pracy redaktorów i innych osób współpracujących przy jego wydaniu, lecz w dużym stopniu również od wnikliwej pracy dużego międzynarodowego zespołu Recenzentów, dzięki którym wzrasta poziom zamieszczanych publikacji. Składamy Im najserdeczniejsze podziękowania za zaangażowanie i bezinteresowną pomoc. Ta praca została doceniona, gdyż czasopismo „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy (ISSN: 1822-3915)” w 2018 r. pozytywnie przeszło proces ewaluacji ICI Journals Master List 2017, której wynikiem jest przyznanie wskaźnika Index Copernicus Value (ICV) za rok 2017 w wysokości 62.77, co jest dwukrotnie wyższym wskaźnikiem niż ten, który mieliśmy za rok 2014, kiedy to po raz pierwszy „Rocznik SNPL” był poddany ocenie. Wyznaczona ocena ICV za rok 2017 jest widoczna na liście czasopism indeksowanych w bazie ICI Journals Master List 2017 oraz w Paszporcie czasopisma „Rocznik SNPL” ( https://journals.indexcopernicus.com/search/details?id=640&lang=pl ).

Zarząd Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy, Rada Naukowa i Redakcja Rocznika SNPL składają serdeczne podziękowania Pracownikom Wydziału Konsularnego Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie za współpracę i pomoc finansową z programu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w wydaniu niniejszego tomu Rocznika.


Spis treści

Strony tytułowe     s. i-iv

Od Redakcji     s. v-vi


DZIAŁ NAUKOWY – ARTYKUŁY NAUKOWE     s. 1

MARCELI KOSMAN
Dylematy polsko-litewskiego patrioty przed odzyskaniem niepodległości. Nad lekturą „Dzienników” Michała Romera z lat 1913–1915     s. 3

KRZYSZTOF NOWAK
Alternatywa czy taktyka? Separatyzmy na pograniczach środkowoeuropejskich po I wojnie światowej     s. 15

MIKOŁAJ BRENK
Repatriacja obywateli ZSRR z Wielkopolski w latach 1950–1952     s. 51

MARTA MILEWSKA
Koloniści niemieccy na Mazowszu u progu niepodległości II Rzeczypospolitej     s. 67

ANDRZEJ SMOLARCZYK
Odzyskanie niepodległości Polski a budowa systemu oświatowego na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej (1918–1922)     s. 87

JOLANTA ZAŁĘCZNY
Mniejszości narodowe w powiecie warszawskim u progu niepodległości Polski     s. 115

TERESA GARDOCKA, DARIUSZ JAGIEŁŁO
Pojęcie mniejszości narodowych w prawie polskim a rzeczywistość społeczna     s. 143

MARIUSZ RÓG
Struktura terytorialna i ludnościowa Polski po odzyskaniu niepodległości     s. 159

TADEUSZ JUCHNIEWICZ, ARTUR ŁAWNICZAK
Problemy wynikające z realizacji zasady samostanowienia narodów na przykładzie Czechosłowacji     s. 177

KRZYSZTOF KOŹBIAŁ
Państwa nieuznawane jako element dezintegrujący w stosunkach międzynarodowych. Wybrane aspekty     s. 203

MIROSŁAW NATANEK
Kontrola i monitoring przestrzegania Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych Rady Europy na przykładzie Republiki Macedonii     s. 221

GRAŻYNA KĘDZIERSKA
Polska kryminalistyka w okresie dwudziestolecia międzywojennego     s. 243

BOŻENA KOREDCZUK
Rola książki i bibliotek w utrzymaniu tożsamości kulturowej wybranych mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Przegląd badań     s. 265

ADAM MAJ, BARBARA BOROWSKA
The family as a subject realizing an educational priority of the Polish school system / Rodzina podmiotem realizacji priorytetu wychowawczego polskiej szkoły     s. 283

IRENA FEDOROWICZ
„W odmęcie życia publicznego czuję się w swoim żywiole”. Działalność urzędnicza i publicystyczna Czesława Jankowskiego w latach 1919–1922     s. 301

IRENA FEDOROWICZ, KINGA GEBEN
Wartości patriotyczne i religijne w tekstach poetyckich dra Gabriela Jana Mincewicza     s. 317


DZIAŁ NAUKOWY – ESEJE NAUKOWE     s. 329

ANDRZEJ SĘK
Zasada unitarności a mniejszości narodowe i etniczne w ustroju politycznym Rzeczypospolitej Polskiej. Zarys problemu     s. 331

LILIANA NARKOWICZ
Sprawa Wilna i Ziemi Wileńskiej na łamach „Dziennika Wileńskiego” pod koniec 1918 roku     s. 353

ŁUKASZ KOZIARA
Wokół problematyki mniejszości narodowych – wybrane aspekty sytuacji w Niemczech okresu Republiki Weimarskiej     s. 375


DZIAŁ NAUKOWY – RECENZJE I OPINIE     s. 395

MIROSŁAW DAWLEWICZ
Zagadnienia bilingwizmu, pod. red. Łukasza Zabielskiego, Seria I: Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy, redakcja naukowa Andrzej Baranow, Jarosław Ławski, Wydawnictwo PRYMAT, Białystok–Vilnius 2017, 619 s., ISBN: 978-83-7657-293-2; ISBN: 978-83-63470-78-4     s. 397

HENRYKA ILGIEWICZ
Dziedzictwo i pamięć Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej: II muzealne spotkania z Kresami, red. Tadeusz Skoczek, Warszawa: Muzeum Niepodległości, 2017, 630 s., il.     s. 401

MARCELI KOSMAN
Dzieje Pułtuska, T. 1 (do 1795 roku, redakcja naukowa Henryk Samsonowicz i Radosław Lolo, Pułtusk 2016, 463 s.), T. 2 (1795–1989, redakcja naukowa Adam Koseski i Janusz Szczepański, Pułtusk 2017, 773 s.)     s. 407

HENRYKA ILGIEWICZ
Łukasz Żywek, Vilniana w zbiorach Muzeum Niepodległości w Warszawie, pod red. Tadeusza Skoczka, Warszawa: Muzeum Niepodległości, 2017, 362 s., il.     s. 413

ALICJA MALEWSKA
Nikołaj Iwanow, Komunizm po polsku, Wydawnictwo Literackie 2017, 461 s.     s. 419


NAUKOWCY Z WILEŃSZCZYZNY     s. 425

MILENA INGIELEWICZ-CITAK
Profesor Leszek Bednarczuk – o pasji do języków indoeuropejskich i o źródłach fascynacji tematyką mickiewiczowsko-wileńską     s. 427

TADEUSZ JUCHNIEWICZ, PRZEMYSŁAW PLUTA
Witold Świda. Przyczynek do dziejów wileńskich przyszłego Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego s. 439

   


KRONIKA SNPL     s. 451

Protokół walnego zebrania sprawozdawczego Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy z dn. 27 kwietnia 2018 r. (godz. 18.00)     s. 453

Sprawozdanie roczne z działalności Zarządu SNPL (kwiecień 2017 r. – kwiecień 2018 r.)     s. 459

Sprawozdanie z konferencji oraz XV walnego zebrania Europejskiej Federacji Polonijnych Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych (19–21 października 2018 r., Heidelberg, Niemcy)     s. 469


SYLWETKI CZŁONKÓW SNPL

Mirosław Dawlewicz, dr nauk humanistycznych, językoznawca     s. 475

Jan Kondratowicz, mgr prawa, detektyw licencjonowany     s. 476

Renata Karpicz, dr nauk przyrodniczych     s. 477

Lista członków SNPL (rok 2018)     s. 478


KOMUNIKATY     s. 481

Podsumowanie V Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej Setna rocznica rozpadu imperiów. Państwa narodowe a kwestia mniejszości narodowych w Europie (aspekty historyczne, społeczno-polityczne, prawne i kulturowe) Wilno, 19–21 kwietnia 2018 r.     s. 483

Regulamin Konkursu na najlepszą pracę naukową, projektową lub popularyzatorską dotyczącą Wileńszczyzny (dla młodego naukowca)     s. 499

VI Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa pt. Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej i … (aspekty historyczne, społeczno-polityczne, prawne i kulturowe)     s. 503


INDEKS NAZWISK     s. 511


TABLE OF CONTENTS     s. 527

TURINYS     s. 531

SPIS TREŚCI     s. 535


14-16.10.2022

Filia UwB
w Wilnie

Strona powstała dzięki: