Rocznik SNPL, Tom 17
Od Redakcji
Szanowny Czytelniku!
Oddajemy w Twoje ręce kolejny, już 17 tom „Rocznika SNPL”. Skutecznie realizujemy uchwalony przez Zarząd Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy ambitny plan systematycznego podnoszenia poziomu merytorycznego i edytorskiego naszego pisma. Realizacja tych zadań nie byłaby możliwa bez wielu znanych naukowców, którzy zdecydowali się na publikowanie swoich prac w „Roczniku SNPL”. Poziom merytoryczny pisma zależy nie tylko od skrupulatnej pracy redaktorów i innych osób współpracujących przy jego wydaniu, lecz w dużym stopniu również od wnikliwej pracy dużego międzynarodowego zespołu Recenzentów, dzięki którym wzrósł poziom zamieszczonych publikacji. Składamy Im najserdeczniejsze podziękowania za zaangażowanie i bezinteresowną pomoc.
Zarząd Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy, Rada Naukowa i Redakcja „Rocznika SNPL” pragną bardzo serdecznie podziękować Wydziałowi Konsularnemu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie za poparcie wniosku i pomoc finansową z programu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP na wydanie niniejszego tomu. Niezmiernie wdzięczni jesteśmy także Departamentowi ds. Mniejszości Narodowych przy Rządzie Republiki Litewskiej za wsparcie finansowe przy organizowaniu tegorocznej Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej Nauka a oświata mniejszości narodowych w Europie: wczoraj, dzisiaj, jutro (aspekty edukacyjne, społeczno-polityczne, prawne i historyczne). Pokłosiem tej konferencji jest szereg referatów, które zostały opracowane według wymagań stawianych artykułom naukowym i znalazły się w niniejszym tomie „Rocznika SNPL”.
Kolegium Redakcyjne „Rocznika SNPL”
Spis treści
DZIAŁ NAUKOWY – ARTYKUŁY NAUKOWE s. 1
HENRYKA ILGIEWICZ Dorobek Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie w zakresie nauk historycznych (1907–1939) s. 2
MIROSŁAW DAWLEWICZ, IRENA FEDOROWICZ Współpraca polonistów Uniwersytetu Stefana Batorego z Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Wilnie w latach 1922–1939 s. 22
BOŻENA URBANEK Mniejszości narodowe na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (lata 1919–1939) s. 47
MIKOŁAJ IWANOW Oświata w warunkach polskiej sowieckiej autonomii w ZSRS w latach 1925–1939 s. 73
ANDRZEJ SMOLARCZYK Administracja państwowa wobec szkolnictwa mniejszości narodowych na terenach województw północno-wschodnich II Rzeczypospolitej w latach 1935–1939 s. 98
DANUTA KAMILEWICZ-RUCIŃSKA Walka o szkolnictwo polskie na Litwie (1945–2000) s. 121
KINGA GEBEN Etnolingwistyczna żywotność polskiej grupy mniejszościowej na Litwie s. 140
ELŻBIETA KUZBORSKA Wyzwania dla oświaty mniejszości narodowych w państwach bałtyckich s. 154
JAROSŁAW WOŁKONOWSKI „Koszyk studenta” na Litwie a szkolnictwo polskojęzyczne w latach 2010–2017 s. 201
BARBARA BOROWSKA Support for Polonia teachers and promotion of the Polish language / Wsparcie nauczycieli polonijnych i promocja języka polskiego s. 218
KRZYSZTOF NOWAK Problemy szkolnictwa polskiego w Rumunii oraz Mołdawii dawniej i współcześnie s. 232
JÓZEF SZYMECZEK Szkolnictwo polskie w Czechosłowacji (Republice Czeskiej) od czasów jej powstania do dzisiejszego dnia s. 254
ARTUR ŁAWNICZAK, TADEUSZ JUCHNIEWICZ Edukacja mniejszości narodowych na Dolnym Śląsku s. 275
GRAŻYNA KĘDZIERSKA Kierunki statutowej działalności stowarzyszeń mniejszości narodowych i etnicznych na Warmii i Mazurach s. 297
MARIUSZ RÓG, DARIA RÓG Literatura dziecięca jako element kształtowania poczucia tożsamości narodowej i bezpieczeństwa kulturowego s. 358
ELŻBIETA ROJOWSKA Prawo małżeńskie osobowe na ziemiach polskich. System mieszany (Austriacki Kodeks Cywilny) i wyznaniowy (Zwód Praw Cesarstwa Rosyjskiego) s. 382
MAGDALENA RATAJCZAK Mniejszości narodowe i etniczne w polskich mediach publicznych w Polsce s. 394
DZIAŁ NAUKOWY – ESEJE NAUKOWE s. 413
JÓZEF SZOSTAKOWSKI Wydawnictwa Muzeum Władysława Syrokomli jako forma upowszechniania literatury s. 414
DZIAŁ NAUKOWY – RECENZJE I OPINIE s. 423
MARCELI KOSMAN Jubileusz poznańskiego lituanisty s. 451
NAUKOWCY Z WILEŃSZCZYZNY s. 459
JÓZEF SZOSTAKOWSKI Z Wilna i Torunia było najbliżej do gwiazd s. 460
ALICJA MALEWSKA Profesor Wojciech Narębski: o młodości w Wilnie i długiej drodze do Polski s. 464
In memoriam
ROMUALD BRAZIS Wspomnienia o Profesorze Edwardzie Szpilewskim (29 V 1935 – 7 V 2017) s. 473
In memoriam Mečislavas Meilūnas (20.07.1950 – 11.11.2017) s. 477
MATERIAŁY INNE s. 479
EUROPEJSKA FUNDACJA PRAW CZŁOWIEKA Raport: Przestrzeganie praw człowieka na Litwie w latach 2014–2016. Prawa mniejszości narodowych na Litwie s. 480
KRONIKA SNPL s. 501
Sprawozdanie roczne (3) z działalności Zarządu SNPL (kwiecień 2016 r. – kwiecień 2017 r.) s. 507
WOJCIECH STANKIEWICZ XIV Walne Zebranie Europejskiej Federacji Polonijnych Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych s. 527
JÓZEF SZOSTAKOWSKI Letnie podróże naukowców Naukowo-Technicznych s. 534
SYLWETKI CZŁONKÓW SNPL
Monika Bogdziewicz, magister językoznawstwa oraz magister inżynier s. 536
Barbara Borowska, doktor nauk humanistycznych w zakresie kulturoznawstwa s. 537
Milena Ingielewicz-Citak, dr nauk prawnych s. 539
Ilona Lewandowska, mgr historii i teologii, dziennikarka s. 540
Alicja Malewska, dr nauk społecznych s. 541
Elżbieta Rojowska, dr nauk prawnych s. 542
Tomasz Snarski, dr nauk prawnych s. 543
Małgorzata Stefanowicz, dr nauk politologii, socjolog s. 544
Aleksander Waszkiewicz (Alexander Vashkevich), profesor, dr nauk prawnych s. 545
Alina Zawadzka, dr nauk humanistycznych, historyk s. 546
Lista członków SNPL (rok 2017) s. 548
KOMUNIKATY s. 551
MARCIN DĘBICKI Komunikat z konferencji naukowej „Sąsiedztwa III RP – Słowacja” s. 552
JAROSŁAW WOŁKONOWSKI Konferencja w Czeskim Cieszynie s. 557
HENRYK MALEWSKI Post scriptum do konferencji SNPL o oświacie mniejszości narodowych s. 581
HENRYK MALEWSKI Podpisanie Umowy o współpracy z Akademią Humanistyczną im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku s. 589
HENRYK MALEWSKI V Kongres Polskich Towarzystw Naukowych w Świecie w Krakowie s. 591
LILIANA NARKOWICZ Z okazji 200. rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki (1746–1817): Z pobytu w Szwajcarii s. 596