Rocznik SNPL, Tom 13-14

Słowo wstępne

Wybrany w maju 2014 r. Zarząd Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy, określając podstawowe kierunki swej działalności na najbliższą kadencję, szczególną uwagę postanowił skoncentrować na pracy naukowo-badawczej, promowaniu i propagowaniu nauki oraz wspieraniu młodych adeptów nauki z Wileńszczyzny. Jednym z podstawowych „narzędzi” do realizacji tych celów jest Rocznik SNPL, który ukazuje się od 2002 roku. W słowie wstępnym pierwszego tomu Rocznika jego redakcja zawarła podstawowe wytyczne na przyszłe lata. Biorąc pod uwagę duży rozrzut zainteresowań naukowych członków SNPL, postanowiliśmy zachować tradycję i dążyć do tego, aby Rocznik nadal mógł być platformą wymiany poglądów i ustaleń empirycznych z obszaru różnych dyscyplin naukowych, w większym czy mniejszym stopniu powiązanych z szeroko rozumianą problematyką Litwy. Jednak przewodnią ideą ma być analiza współczesnych różnorodnych zjawisk społecznych Wileńszczyzny i poglądów dotyczących ich perspektywy i retrospektywy. Autorami publikacji w Roczniku są i mogą być nie tylko członkowie i sympatycy SNPL, ale też inni naukowcy i badacze podejmujący problematykę lokalnych społeczności i (w pierwszej kolejności) mniejszości narodowych we współczesnym globalnym świecie.

Zachowując ciągłość koncepcji wydawniczej Rocznika oraz nawiązując do szczytnych i demokratycznych tradycji Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, Zarząd SNPL czyni następne kroki w usprawnianiu działalności wydawniczej i podnoszeniu poziomu merytorycznego naszego wydawnictwa. Jednym z nich jest utworzenie międzynarodowej Rady Naukowej Rocznika SNPL, która ma się przyczynić nie tylko do podniesienia poziomu merytorycznego tego wydawnictwa, zwiększania zasięgu jego oddziaływania, ale też do nawiązywania ścisłych kontaktów z innymi ośrodkami naukowo-badawczymi. Równocześnie została powołana stała Redakcja Rocznika SNPL, która ma się przyczynić do jego regularnego wydawania na odpowiednim poziomie edytorskim z poprawnie językowo opracowanymi tekstami. Dążąc do ujednolicenia szaty graficznej oraz bardziej jednoznacznego odbioru Rocznika, postanowiono w tym roku wydać podwójny tom oznaczony numerem 13/14, aby od następnego roku numeracja tomu Rocznika była zgodną z bieżącym rokiem wydania.

Dużą część tekstów niniejszego Rocznika stanowią artykuły naukowe opracowane na podstawie referatów wygłoszonych podczas międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy (SNPL) i Polskie Towarzystwo Myśli Politycznej (PTMP) pt.: Rodzinna Europa. Europejska myśl polityczna a wyzwania XXI wieku, która odbyła się 9–11 kwietnia 2014 roku w Wilnie. W konferencji uczestniczyło prawie osiemdziesiąt osób, zostały wygłoszone 62 referaty. Wśród uczestników konferencji było wielu wybitnych naukowców z kilkunastu polskich ośrodków akademickich: Wrocławia, Krakowa, Warszawy, Gdańska, Poznania, Torunia, Piotrkowa Trybunalskiego, Białegostoku, Olsztyna, Opola, Lublina, Łodzi, Częstochowy, Słupska oraz z Wilna i Kowna. W obradach konferencji brała udział też pokaźna grupa młodych adeptów nauki.

Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy składa serdeczne podziękowanie Wydziałowi Konsularnemu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej za poparcie wniosku i pomoc finansową z programu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP na organizację wyżej wspomnianej konferencji oraz wydanie niniejszego Rocznika.

Część referatów będzie opublikowana w wydawnictwie zwartym przez Polskie Towarzystwo Myśli Politycznej.

Spis treści

Słowo wstępne     s. 3

Wprowadzenie     s. 5

ARTYKUŁY NAUKOWE OPRACOWANE NA PODSTAWIE REFERATÓW WYGŁOSZONYCH NA MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ ZORGANIZOWANEJ PRZEZ STOWARZYSZENIE NAUKOWCÓW POLAKÓW LITWY (SNPL) I POLSKIE TOWARZYSTWO MYŚLI POLITYCZNEJ (PTMP) PT. RODZINNA EUROPA. EUROPEJSKA MYŚL POLITYCZNA A WYZWANIA XXI WIEKU, KTÓRA ODBYŁA SIĘ 9–11 KWIETNIA 2014 ROKU W WILNIE     s. 13

PROF. UKW, DR HAB. ZDZISŁAW GĘBOŁYŚ
Paul Ladewig – życie i dzieło bibliotekarza     s. 14

DR HAB. HENRYKA ILGIEWICZ
Szkoła Nauk Politycznych przy Instytucie Naukowo-Badawczym Europy Wschodniej w Wilnie (1930–1939)     s. 30

PROF. DR HAB. ZBIGNIEW KURCZ
Odnajdywanie myśli europejskiej w mniejszościowych i regionalnych kontekstach     s. 48

DR ELŻBIETA KUZBORSKA
Reforma oświaty mniejszości narodowych na Litwie w 2011 r. w świetle międzynarodowych standardów ochrony     s. 68

DR IRENA MIKŁASZEWICZ
Stereotypizacja Polaków na Litwie a jej konsekwencje. Z zagadnień stereotypów etnicznych     s. 82

DR KRYSTYNA MOROZ-ŁAPIN, DR MIROSŁAW SZEJBAK
Meandry litewskiej polityki oświatowej w szkolnictwie mniejszości narodowych     s. 90

MGR TOMASZ SNARSKI
Unia Europejska wobec wielokulturowości a ochrona praw językowych Polaków na Litwie     s. 106

PROF. UWR, DR HAB. ZDZISŁAW J. WINNICKI
Ideologia państwowa Republiki Białoruś     s. 128

ESEJE NAUKOWE OPRACOWANE NA PODSTAWIE REFERATÓW WYGŁOSZONYCH NA MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ ZORGANIZOWANEJ PRZEZ STOWARZYSZENIE NAUKOWCÓW POLAKÓW LITWY (SNPL) I POLSKIE TOWARZYSTW MYŚLI POLITYCZNEJ (PTMP) PT. RODZINNA EUROPA. EUROPEJSKA MYŚL POLITYCZNA A WYZWANIA XXI WIEKU, KTÓRA ODBYŁA SIĘ 9–11 KWIETNIA 2014 ROKU W WILNIE     s. 165

PROF. PO, DR HAB. MARIA KALCZYŃSKA
Czy wielokulturowość bogactwem Europy? Na przykładzie relacji społecznych polsko (kresowo)-śląsko-niemieckich     s. 166

PROF. DR HAB. ROMUALD BRAZIS
Osoba i rodzina, mniejszość i większość, naród i ludzkość: spojrzenie okiem fizyka na wyzwania XXI wieku     s. 180

DOC. DR BARBARA DWILEWICZ
Miłosz czytany po litewsku     s. 202

PROF. AP, DR HAB. TADEUSZ SUCHARSKI
Litewska publicystyka Michała Kryspina Pawlikowskiego i eseistyka Czesława Miłosza, czyli jak (nie)pisać o relacjach polsko-litewskich     s. 212

INNE ARTYKUŁY NAUKOWE     s. 231

DR IRENA FEDOROWICZ
O Władysławie Syrokomli w kontekście jego nieznanych listów     s. 232

DR WALENTYNA KRUPOWIES
Krajobraz mentalny miasta (Na podstawie wspomnień wilnian)     s. 249

DR KATARZYNA MIKSZA
Interes państwa a prawo do nazwiska w świetle prawa międzynarodowego i unijnego     s. 260

DR RENATA RUNIEWICZ-JASIŃSKA
„Miękkie bezpieczeństwo” w Regionie Morza Bałtyckiego     s. 278

KRONIKA SNPL     s. 299

DR IRENA MIKŁASZEWICZ
Konferencja „Rodzinna Europa. Europejska myśl polityczna a wyzwania XXI wieku”     s. 300

PROF. DR HAB. ROMUALD BRAZIS
XVIII Międzynarodowa Konferencja „Nauka a jakość życia” oraz Sympozjum “Wileńszczyzna wczoraj, dziś, jutro”     s. 303

MGR JUSTYNA GIEDROJĆ
Polonijni naukowcy i inżynierowie obradowali w Wilnie     s. 306

PROF. DR HAB. ROMUALD BRAZIS
Uniwersytet–Pielgrzym: Wrażenia z wizyty w Londynie z okazji Jubileuszu 75-lecia PUNO – Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie     s. 308

Lista członków SNPL     s. 319

SYLWETKI CZŁONKÓW SNPL

Katarzyna Miksza – dr nauk prawnych     s. 322

DOKUMENTY SNPL

Protokół zebrania sprawozdawczo-wyborczego Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy z dnia 24 kwietnia 2014 r.     s. 323

Protokół zebrania sprawozdawczo-wyborczego Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy z dnia 8 maja 2014 roku     s. 325

Regulamin Konkursu na najlepszą pracę naukową, projektową lub popularyzatorską dotyczącą Wileńszczyzny (dla młodego adepta nauki)     s. 329
(Uwaga: najnowsza wersja regulaminu jest do pobrania tu.)

Regulamin Konkursu na najlepszą pracę kwalifikacyjną (licencjacką lub magisterską) dotyczącą Wileńszczyzny     s. 333
(Uwaga: najnowsza wersja regulaminu jest do pobrania tu.)

Regulamin nadawania godności członka honorowego Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy     s. 337

Indeks nazwisk     s. 340

Powrót na stronę główną „Rocznika SNPL”