Od Redakcji
Nowy 16 tom „Rocznika Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” ukazał się w ustalonym terminie dzięki wysiłkom niemałego grona osób, na które składa się bezinteresowna praca intelektualna Autorów i Recenzentów, Rady Naukowej, Kolegium Redakcyjnego i Wydawcy. Składamy Im za to najserdeczniejsze podziękowania.
Zarząd Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy, Rada Naukowa i Kolegium Redakcyjne „Rocznika SNPL” składają serdeczne podziękowania Wydziałowi Konsularnemu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie za poparcie wniosku i pomoc finansową z programu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP na wydanie niniejszego tomu „Rocznika”.
Tom 16 „Rocznika” zawiera piętnaście artykułów, kilka esejów naukowych i recenzji, „Raport o przestrzeganiu praw człowieka na Litwie w latach 2014/2015”, „Kronikę SNPL”, „Komunikaty” i inne materiały towarzyszące.
Od wielu lat w „Roczniku” są publikowane materiały naukowe dotyczące mniejszości polskiej na Litwie. Nadal na łamach pisma wiele miejsca zajmuje tematyka związana z życiem codziennym i problemami Polaków na Litwie, jednakże w ostatnich latach w kręgu zainteresowań znalazły się zagadnienia dotyczące również innych mniejszości narodowych. Kolegium Redakcyjne stawia sobie za cel, aby „Rocznik” stał nie tylko wartościowym, lecz także opiniotwórczym pismem w zakresie spraw mniejszości narodowych zarówno na Litwie, jak i w krajach ościennych. Pragniemy, żeby opinie naukowe zawarte w tekstach zamieszczanych w „Roczniku” były nie tylko dostępne dla naukowców, młodzieży i wszystkich zainteresowanych problematyką mniejszości narodowych oraz życiem Polaków na Litwie i w innych krajach, lecz były również brane pod uwagę przez decydentów sprawujących władzę, zwłaszcza w kontekście praw mniejszości narodowych.
Działalność Kolegium Redakcyjnego „Rocznika SNPL” jest ukierunkowana na opracowywanie publikacji tematycznych dotyczących określonej dziedziny funkcjonowania mniejszości narodowych na Litwie. Dokładamy wszelkich starań, aby problematyka mniejszości narodowych związana z oświatą, kulturą, bezpieczeń-stwem była naświetlana z pozycji różnych dyscyplin naukowych, takich jak nauki polityczne i socjologia, historia i prawo, a także inne nauki społeczne.
Kolegium redakcyjne „Rocznika SNPL”
Spis treści
DZIAŁ NAUKOWY – ARTYKUŁY NAUKOWE s. 13
GRAŻYNA KĘDZIERSKA, ROBERT ŁACHACZ
Nastroje społeczne w Polsce wobec zjawiska migracji s. 14
ANDRZEJ GRETKOWSKI, EWA JANISZEWSKA
Teatr Płocki w służbie mazowieckiemu społeczeństwu (1812–2002) s. 32
HENRYKA ILGIEWICZ
Rola Białoruskiego Towarzystwa Naukowego w Wilnie w formowaniu świadomości narodowej białoruskiej mniejszości (1918–1939) s. 54
IRENA MIKŁASZEWICZ
Niektóre aspekty radzieckiej polityki narodowościowej na Litwie w latach 1944–1990 s. 82
JOANNA RACHWAŁ
Mniejszości narodowe w Londynie ze szczególnym uwzględnieniem emigracji polskiej s. 91
IRENA FEDOROWICZ
„Filologia kłopotliwej mniejszości”. Wczoraj i dzisiaj polonistyki na Uniwersytecie Wileńskim s. 103
MIKOŁAJ IWANOW
„Autonomia polska w ZSRR w latach 1925–1935. Aspekt prawny s. 118
RIMANTAS MIKNYS
„Józef Mackiewicz i Michał Römer a sprawa lituanizacji Wileńszczyzny w latach 1939–1940 s. 148
HALINA TURKIEWICZ
Wielokulturowość w wybranych powieściach Tadeusza Konwickiego s. 200
WALDEMAR PARUCH
Czynnik etniczny w procesie koncentracji i rywalizacji politycznej w Europie Środkowej i Wschodniej s. 214
MICHAŁ M. KOSMAN
Mniejszość niemiecka w Rosji – przeszłość i teraźniejszość s. 263
MARCELI KOSMAN
Między ksenofobią a ksenofilią. Stosunek do mniejszości etnicznych w dziejach Polski s. 276
JÓZEF KOREDCZUK
Poglądy Seweryna Wysłoucha na temat mniejszości białoruskiej w II Rzeczypospolitej s. 290
DZIAŁ NAUKOWY – ESEJE NAUKOWE s. 307
ROMUALD BRAZIS
I szansą, i zagrożeniem bezpieczeństwa narodowego jest większość narodowa s. 308
ARTUR ŁAWNICZAK
Majorytokracja a mniejszości narodowe w prawie politycznym s. 321
DZIAŁ NAUKOWY – RECENZJE I OPINIE s. 343
ELŻBIETA KUZBORSKA
Książka Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy pt. Pomiędzy integracją a wyłączeniem. Prawa językowe mniejszości narodowych w Europie s. 344
HENRYKA ILGIEWICZ
Waldemar Wołkanowski, Michał Węsławski: Biografia prezydenta Wilna w latach 1905–1916, Opole 2015, 331 ss., il. s. 350
ZDZISŁAW JULIAN WINNICKI
Opinia promotora o pracy doktorskiej Pawła Sobika
Akcja Wyborcza Polaków na Litwie w systemie politycznym Republiki Litewskiej (1994–2014) s. 357
NAUKOWCY Z WILEŃSZCZYZNY s. 369
HENRYKA ILGIEWICZ
Jubileusz powstania Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie s. 370
Prof. dr hab. Zbigniew Antoni Oziewicz s. 389
MATERIAŁY INNE s. 395
EUROPEJSKA FUNDACJA PRAW CZŁOWIEKA
Raport: Przestrzeganie praw człowieka na Litwie w latach 2014–2015. Prawa mniejszości narodowych na Litwie s. 396
KRONIKA SNPL s. 415
Sprawozdanie z działalności Zarządu SNPL za okres kwiecień 2015 r. – kwiecień 2016 r. s. 420
WOJCIECH STANKIEWICZ
Walne Zebranie EFPSNT s. 430
SYLWETKI CZŁONKÓW SNPL
Kinga Geben, dr nauk humanistycznych, językoznawca s. 435
Prof. dr hab. Andrzej Baranow s. 436
Anna Lipniewicz, dr nauk społecznych s. 437
Romuald Brazis, prof. dr hab. nauk fizycznych s. 442
Lista członków SNPL (rok 2016) s. 446
KOMUNIKATY s. 449
HENRYK MALEWSKI
Posłowie do konferencji Mniejszości narodowe – szansą, wyzwaniem czy zagrożeniem bezpieczeństwa narodowego? s. 466
HENRYKA ILGIEWICZ
Interdyscyplinarna konferencja naukowa Między Śląskiem a Wileńszczyzną w Katowicach s. 473